In een paar woorden is deze crisis natuurlijk niet uit te leggen, maar een eerste aanzet geeft deze cartoon, die al enige tijd geleden in de Wall Street Journal verscheen, wel.
Een andere bekende uitleg die op het net circuleert is The Subprime Primer: link.
Kortom: een aantal mensen hebben er een puinhoop van gemaakt door risico’s, en daarmee rendementen, veel te rooskleurig voor te spiegelen. Daardoor hebben ontelbaar veel andere mensen verkeerde investeringsbeslissingen genomen wat in gewone mensentaal zoveel betekent als dat er geld is weggegooid.
Zijn we dus toe aan een stevige dosis socialisme om iedereen weer met de voeten aan de grond te krijgen? Weg met de inkomensverschillen, niks geen bonussen en gewoon een baan krijgen ook al heb je niks te doen in die baan. Onze premier meende onder zijn collega christen-democraten van niet: link.
‘Het is fout te denken dat een sterkere staat de oplossing is. Socialisten die dat zeggen, zijn vergeten waar dat toe leidt,’ zei premier Jan Peter Balkenende (CDA) in Warschau bij het grootste verkiezingscongres van de Europese christendemocratische partij ooit.
Nu zou ik niet zo ver willen gaan om maar gelijk te gaan waarschuwen voor het rode gevaar. Wat voor mij wel van belang is te wijzen op de zeer belangrijke ‘ceteris paribus‘-aanname uit de economie. Mensen kijken op dit moment te veel naar wat ze hadden op de top van de bubbel. Maar dat is niet eerlijk. Als je kwaad bent op bankiers en verzekeraars dat ze jou een bubbel hebben aangedaan moet je ook eerlijk zijn. Zo rijk als je tijdens de bubbel leek, ben je in het echt nooit geweest. Zou je het kapitalisme in het geheel opzij zetten dan moet je nog realistischer zijn. Het is heel waarschijnlijk dat we dan niet eens bij benadering zo rijk geweest zouden zijn als nu, zelfs nadat de boel ingeklapt is.
Lucas merkte ten aanzien van perfecte stabilisatie van de economie, een planeconomie zou daar een extreme vorm van zijn, op dat wanneer laissez-faire ook maar een beetje extra groei oplevert dat al heel snel zulke welvaartsverbetering oplevert dat enige volatiliteit al gauw verkozen moet worden boven perfecte stabilisatie. Niet dat ik dat resultaat hier een-op-een toe mag passen, maar de ratio is ook hier steekhoudend. Je kunt wel heel afkeurend staan tegenover al die toffe figuren in té dure pakken die in jouw ogen te veel geld kregen voor het wegmaken van geld, maar zo werkt het natuurlijk niet. Hun werk (of dat van hun voorgangers om mijn part) heeft ons wel de huidige welvaart gebracht. Een welvaartsniveau waarvan het maar de vraag is of dat zonder het nemen van risico’s bereikt was.
Meer gelijkheid is prima en nastrevenswaardig. Blunders van deze proportie zijn fout en moeten we voorkomen. Maar om de hele economie opeens naar aanleiding van deze gebeurtenissen veel strakker te gaan aanlijnen lijkt mij niet verstandig. Allen gelijk is prima, maar niet als dat allen arm betekent.
Drent in Rotterdam 
In reactie op Pim via hyves.nl:
Gezegd kan worden dat er alleen gesproken wordt over de bankensector. Echter, de Anglo-Saksische bonuscultuur als geheel (niet uitsluitend in de bankensector) staat ter discussie. Dat is duidelijk te zien in de VS. De Balkenende norm treedt ook prominent op de voorgrond, zie bijvoorbeeld de huidige discussie over bestuurders van woningcorporaties. Mijn beleving van het geheel is dat niet alleen (top)-bestuurders bij banken ter discussie staan, maar alle beloningen dwars door de hele economie heen. En ik refereer natuurlijk ook aan de opmerkingen van Balkenende ten aanzien van de her en der gehoorde wens van een sterkere staat, wat in mijn ogen de bankensector overstijgt. In dat licht moet mijn blog gelezen worden.
In reactie op of rijker worden wel direct leidt tot meer geluk kan ik het volgende zeggen. Strikt genomen kun je niet van status quo bias spreken, maar het geeft wel een zekere intuïtie die ook al weerspiegeld wordt in mijn blog. Mensen kijken alleen naar wat ze nu hebben. Daarnaast lijken veel mensen inderdaad afgunstig en snel ontevreden met wat ze zelf hebben. Plat gezegd, als we niet beter zouden weten dan het rondlopen in een berenvel dan zouden we vast ook wel een zekere mate van geluk gekend hebben. Anderzijds, je zult de situatie dat iemand rijker is geworden moeten vergelijken met de fictie dat dat niet gebeurd zou zijn. Ook hebben mensen bij een ander inkomen misschien een ander verwachtingspatroon van hun geluk, dat wil niet zeggen dat hun intrinsieke geluk niet hoger is geworden, maar je moet nu eenmaal wat te klagen hebben. Daarnaast denk ik dat je altijd zult moet aggregeren. Misschien dat de beweging van een hoog middeninkomen naar een laag hooginkomen weinig teweeg brengt als daarmee jouw vergelijkingshorizon verschuift. Maar reken maar dat mensen die nu naar de voedselbank moeten meer inkomen echt wel zullen waarderen.
Op de vraag “Zou het huidige niveau van welvaart behaald zijn als de bankensector beter gereguleerd zou zijn?” kan ik geen ondubbelzinnig antwoord geven. Regulering is star en breekt innovatie. En innovatie is op de lange termijn in mijn ogen toch de drijvende kracht achter productiviteitsstijging. Je zou kunnen zeggen dat als je maar één sector van de economie meer reguleert dat daarmee ‘innovatieve’ mensen naar andere sectoren zullen trekken. Maar de bankensector is de spin in het web: met conservatieve banken creëer je een conservatieve economie. Banken zijn er voor om kapitaal van mensen die daar geen of weinig rendement mee weten te maken naar mensen over te brengen die dat kapitaal beter kunnen laten renderen. Des te meer rigide een bank gereguleerd wordt, des te minder die allocatiefunctie tot zijn recht komt. Zoals de vraag gesteld wordt kan ik alleen maar ‘Ja’ antwoorden, maar dat is omdat beter reguleren al een waardeoordeel geeft over het resultaat. Beter reguleren is per definitie beter. Maar niemand lijkt te weten wat beter reguleren is. Ik weet het niet zeker, maar je zou op dit moment net zo goed een casus kunnen maken met minder regulering en hogere economische groei waardoor we zelfs na een ergere crisis nog beter zouden uitkomen dan nu. Meer reguleren zou beter kunnen zijn maar dat is niet met zekerheid te zeggen, laat staan dat het goed te zeggen is wat meer gereguleerd moet worden. Wel ben ik er van overtuigd dat meer regulering de economische groei geremd zou hebben en niet per se een crisis had voorkomen. Om vervolgens te gaan speculeren over hoe die lagere groei opgewogen zou hebben tegen een minder ernstige of afwezige crisis ga ik mij niet aan wagen.
LikeLike
Hey,
Ik heb er de afgelopen tijd nog eens goed over nagedacht en het is inderdaad de vraag of regulatie een goede oplossing is.
Ik las nog een mooie historische uitspraak van George Stigler.
”Het kiezen voor overheidsinterventie ALLEEN op basis van de negatieve punten van het kapitalisme is hetzelfde als een koning die een muziekwedstrijd tussen 2 muzikanten moet beoordelen en die de eerste prijs aan de tweede muzikant geeft direct na het beluisteren van de eerste muzikant en dus nog voordat hij de tweede muzikant gehoord heeft.”
De negatieve punten van het kapitalisme (zoals deze financiele crisis) zijn dus nog geen rechtvaardiging voor staatsingrijpen. Staatsingrijpen kan de situatie namelijk veel erger maken.
Als we het hebben over het reguleren van banken dan hebben we het al snel over het geld wat ze in hun kas moeten houden (de reserves) en het risico wat ze nemen. Elke extra euro die de banken extra in kas moeten houden is eigenlijk een verlies voor de economie omdat dat geld gebruikt kan worden voor investeringen. Het verhogen van de verplichte reserves zorgt dus voor een direct verlies terwijl hogere reserves misschien geen middel zijn om een financiele crisis te voorkomen.
Dan hebben we het over het risico wat banken nemen. Tegenwoordig is dit niet simpel meer te analyseren omdat er allerlei ingewikkelde manieren bestaan om het risico te spreiden. Je kan er voor zorgen dat het risico wat je neemt met je ene lening of aandeel precies gecompenseerd wordt door een andere lening of aandeel.
En zelfs het inschatten van risico’s is nog heel lastig. Ik las vandaag in een studieboek dat zelfs een maand voor het uitbreken van de financiele crisis in Azie (1998-1999) de credit ratings van die landen nog erg positief waren. In de huidige crisis zien we dit ook; het is kennenlijk heel lastig om in te schatten hoeveel risico er nu precies genomen wordt.
Ik ben trouwens meer geinteresseerd in ontwikkelingslanden dan in de financiele situatie van de rijke landen. Om een voorbeeld te geven: er zijn landen die totaal afhankelijk zijn van de exportopbrengsten van 1 product. Thee bijvoorbeeld. De prijs voor thee is met 40% afgenomen. 40% minder buitenlandse deviezen dus. Ook de dollar is sterker geworden in het afgelopen jaar en hierdoor wordt het voor een land moeilijker om hun buitenlandse schulden terug te betalen. In de jaren tachtig werd de crisis verergerd omdat er een aantal landen hun schulden niet meer konden terug betalen. Financiele instellingen in Europa en Amerika (die dus de schuldeisers zijn) krijgen hierdoor wederom een extra klap.
Nou, ik ben benieuwd welke lange termijng oplossing er komt voor de financiele wereld. Ik las wel ergens dat banken wel voldoende gereguleerd worden maar dat andere financiele instellingen nauwelijks gereguleerd worden. Daar kan iets aan gedaan worden (al heb ik onvoldoende informatie en kennis om deze statement te beoordelen)
groeten
Pim
LikeLike
Voornaamste ‘probleem’ is denk ik geweest dat voornamelijk, maar niet uitsluitend, in de VS boekhoudregels sinds de jaren ’80 zijn versoepeld. De regels gingen op een gegeven moment te veel van een ‘best case scenario’ uit, in de zin dat je alle rotzooi van je balans kon halen met een ‘goed’ verhaal. Ik denk dat daar wel een slag te maken valt.
Het reguleren van andere financiële instellingen is in ieder geval in de VS bijna vanzelf gegaan. Daar zijn alle grote handelsbanken, die werden minder streng gereguleerd, of samen gegaan met een gewone bank of zijn zelf een gewone bank geworden (met alle regels van dien).
Overigens vind ik in het algemeen dat we niet al te dramatisch moeten doen. Als ik uit mijn raam kijk dan komt de zon nog gewoon op, en voor een herhaling van de ernst van de jaren ’30 hoeven we in mijn beleving bij lange na niet te vrezen.
LikeLike